du_article_skin-moisturisation_header

Budowa skóry i funkcje - co warto wiedzieć?

Jak wygląda budowa skóry? Jakie są jej funkcje?

Skóra, jako największy narząd ludzkiego ciała, pełni różnorodne funkcje: ochronne, sensoryczne oraz regulacyjne. Jest nie tylko barierą ochronną, ale także narządem wpływającym na nasze ogólne zdrowie i samopoczucie. Zrozumienie jej złożonej budowy jest ważne dla odpowiedniej pielęgnacji i ochrony. W poniższym artykule omówimy strukturę skóry, wyjaśniając rolę poszczególnych warstw. Poznanie funkcji, jakie pełni każda z warstw, pozwoli lepiej zrozumieć, jak zadbać o zdrowie i ogólny wygląd skóry.

Czym jest skóra? Najważniejsze informacje

Skóra to narząd obejmujący całe ciało człowieka, oddzielający narządy wewnętrzne od otoczenia zewnętrznego. Jej struktura jest warstwowa i złożona, a funkcje, które pełni, są różnorodne. U dorosłego człowieka może ważyć około 4-5,5 kg. Cechy charakterystyczne ludzkiej skóry to między innymi:

●       ograniczone owłosienie, z wyjątkiem głowy, pach i okolic intymnych,

●       obfite unaczynienie, które nie tylko odżywia skórę, ale również pomaga regulować temperaturę ciała,

●       efektywna zdolność do regulacji temperatury,

●       ciągłe rogowacenie naskórka,

●       obecność gruczołów łojowych i potowych.

du_article_dry-skin-or-deshydrated_header

Skóra odbiera bodźce za pomocą włókien nerwowych somatycznych, które przekazują informacje o dotyku, ucisku, bólu i temperaturze, oraz włókien autonomicznych, które regulują działanie gruczołów skórnych i mięśni gładkich, w tym mięśnie przywłosowe i składające się na ściany naczyń skórnych.

AD_BABY_FIRST-CARE-LAYING-DOWN_LARGE_2021

Budowa skóry - podział na poszczególne warstwy

Skóra zbudowana z trzech głównych warstw, czyli naskórka będącego zewnętrzną warstwą skóry, która chroni organizm. Zawiera melaninę, pigment odpowiadający za kolor skóry i włosów. Naskórek może składać się z 4 do 5 warstw, zależnie od jego grubości. Skóra właściwa, czyli środkowa warstwa skóry, mająca od 1 do 3 mm grubości pełni funkcje odżywcze oraz wspierające. Znajdują się w niej receptory, naczynia krwionośne, nerwy oraz gruczoły potowe, a także korzenie włosów. Z kolei tkanka podskórna to najgłębsza warstwa skóry, składająca się z luźnej tkanki łącznej właściwej. Zawiera komórki tłuszczowe, które izolują ciało przed nagłymi zmianami temperatury.

Naskórek

Naskórek stanowi najbardziej zewnętrzną warstwę skóry, oddzieloną od skóry właściwej błoną podstawną. Struktura naskórka składa się z pięciu warstw, które układają się kolejno od najgłębszej do najbardziej zewnętrznej: warstwy podstawnej, kolczystej, ziarnistej, jasnej i rogowatej.

  1. Warstwa podstawna składa się z jednego rzędu ściśle przylegających do siebie komórek. Zawiera melanocyty, czyli komórki produkujące melaninę.
  2. Warstwa kolczysta jest najgrubszą warstwą naskórka i może składać się nawet z dwunastu rzędów komórek zawierających włókienka oporowe. Pełni funkcję amortyzującą w odpowiedzi na nacisk i rozciąganie.
  3. Warstwa ziarnista zazwyczaj obejmuje od jednego do czterech rzędów komórek.
  4. Warstwa jasna charakteryzuje się przezroczystym, cienkim pasem martwych komórek.
  5. Warstwa rogowata składa się z keratyny oraz wody i rozpuszczonych w niej substancji, takich jak aminokwasy i lipidy. Zewnętrzna część tej warstwy regularnie się złuszcza, podczas gdy wewnętrzna, bardziej zwarta, zapewnia naskórkowi funkcje ochronne przed uszkodzeniami mechanicznymi i chemicznymi.

Skóra właściwa

Skóra właściwa jest zbudowana z wytrzymałej tkanki łącznej wraz z licznymi włosowatymi naczyniami krwionośnymi. Od góry bezpośrednio graniczy z naskórkiem powyżej, a od dołu przechodzi w tkankę podskórną. W skórze właściwej można wyróżnić dwie główne warstwy: brodawkowatą oraz siateczkowatą. W skórze właściwej są zlokalizowane gruczoły potowe i łojowe, a także mięśnie gładkie przywłosowe. Włókna kolagenowe stanowią około 72% suchej masy tej warstwy i są istotne dla elastyczności i odporności mechanicznej skóry. Włókna elastyczne, które są bardzo rozciągliwe, mogą rozciągać się nawet do 50% i odpowiadają za jej elastyczność.

Tkanka podskórna

Tkanka podskórna składa się głównie z luźnej tkanki łącznej o dużej zawartości substancji podstawowej i przewadze struktury komórkowej nad włóknistą. Taka struktura pozwala na absorpcję znacznych ilości wody. Tkanka podskórna gromadzi znaczną ilość komórek tłuszczowych różnych rozmiarów, zorganizowanych w tzw. zraziki tłuszczu. Zawiera także naczynia krwionośne i chłonne oraz włókna nerwowe. Pełni funkcje podporowe i chroni przed uszkodzeniami mechanicznymi, stanowiąc jednocześnie rezerwę energetyczną organizmu. Grubość tkanki podskórnej jest zmienna w różnych okolicach ciała. Ponadto w niektórych miejscach, jak na powiekach, może być nieobecna. Łączy ona skórę właściwą z głębszymi strukturami ciała.

Funkcje skóry

Skóra pełni szereg funkcji ochronnych, chroniąc organizm przed bakteriami, grzybami, wirusami, czynnikami mechanicznymi, ciepłem, substancjami chemicznymi oraz promieniowaniem UV. Dodatkowo zapewnia stałość warunków wewnętrznych organizmu, czyli homeostazę. Skóra odbiera również bodźce takie jak ciepło, ból i dotyk, a także uczestniczy w wyrażaniu emocji. Uczestniczy w procesach magazynowania i metabolizmu substancji.

av_peau-cancer_nature_champs_main_1x1

Jakie są główne cechy skóry?

Zdrowa skóra charakteryzuje się odpowiednim napięciem i sprężystością. Te właściwości wynikają z dwóch głównych czynników: napięcia włókien elastycznych  oraz zawartości płynów w tkankach. W miarę starzenia się organizmu oba te czynniki ulegają obniżeniu, co prowadzi do zmniejszenia elastyczności skóry związanego z procesem starzenia. W normalnych warunkach fizjologicznych, przy właściwym działaniu gruczołów łojowych, zdrowa skóra ma matowy wygląd. Ponadto pod mikroskopem można zauważyć, że powierzchnia skóry nie jest gładka - charakteryzuje się licznymi bruzdami, formując trójkątne i kwadratowe obszary. Są one efektem obecności tzw. grzebieni skóry, będących niewielkimi wypukłościami naskórka powstałymi dzięki falistym brodawkom skóry właściwej.

Barwa skóry zależy w dużym stopniu od jej grubości, ukrwienia, działania czynników chemicznych i fizycznych, a także od zawartości melaniny, czyli barwnika skóry. Skóra różni się kolorystycznie w zależności od rasy, płci, wieku, indywidualnych właściwości oraz konkretnego obszaru. Istotne jest także naturalne zabarwienie włókien kolagenowych skóry, poziom ukrwienia oraz obecność różnych barwników. Dieta bogata w karoten również wpływa na odcień skóry, nadając jej pomarańczowy kolor. Grubość skóry różni się w zależności od lokalizacji na ciele, wahając się od 0,5 mm do 4 mm.

Podsumowując, skóra jest nie tylko największym narządem ludzkiego ciała, ale również elementem wpływającym na nasze zdrowie i samopoczucie. Dlatego warto dbać o jej stan nieustannie i chronić przed czynnikami zewnętrznymi. Na rynku jest wiele marek, które oferują produkty do pielęgnacji ale najważniejsze by dobrać kosmetyk odpowiedni dla typu skóry. Skóra bardzo wrażliwa i sucha potrzebuje szczególnej uwagi i wysokiej jakości dermokosmetyków. Poznaj wszystkie dermokosmetyki A-DERMA, które zostały opracowane w odpowiedzi na różne potrzeby skóry. W ofercie marki A-DERMA dostępne są dermokosmetyki dedykowane  do skóry suchej i bardzo suchej, skóry podrażnionej, skóry delikatnej czy skłonnej do atopii. Dostępne są także produkty nawilżające do pielęgnacji ciała, przeciw drapaniu, redukujące podrażnienia.

 Wiedza na temat złożonej struktury skóry pozwala  lepiej zrozumieć, jak odpowiednio o nią dbać, aby zachować jej zdrowie i młody wygląd a także aby efektywnie zarządzać codzienną pielęgnacją i reagować na różne jej potrzeby.

Bibliografia:
1. Sybilski A, Skóra – najważniejszy narząd naszego ciała. dbajmy o nią!, Pediatr Med Rodz 2012, 8 (4), p. 375-379.
2. Czerwonka W., Mechanizmy i metody przenikania substancji czynnych przez barierę lipidową skóry, Kosmetologia Estetyczna, 6 / 2018 / vol. 7.
3. Małek E., Charakteryzowanie budowy i fizjologii skóry, Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy.
powrót do góry